Οι ΕΑΔ Λόγου και Ομιλίας χαρακτηρίζονται από μία σημαντική καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου του παιδιού. Αξίζει να διευκρινιστεί ότι η καθυστέρηση αυτή δεν οφείλεται σε νοητική στέρηση, νευρομυική ή κινητική διαταραχή, βαρηκοία, μορφολογική διαταραχή ή ανωμαλίες του μηχανισμού της ομιλίας, συναισθηματικούς ή περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Ένα παιδί με ΕΑΔ Λόγου και Ομιλίας θα μιλάει με απλοποιήσεις, παραλείψεις ή αντικαταστάσεις φθόγγων (λολόι-ρολόι, κουπί-κουμπί) και θα παρουσιάζει αδυναμία στην κατανόηση και διαφοροποίησή τους. Θα υπάρχει δυσκολία στην απόκτηση σημασιών και εννοιών λέξεων, καθώς επίσης και στην έκφραση με δυσκολία στην εύρεση κατάλληλης λέξης, περιφραστικές περιγραφές κτλ.
Σε ό,τι αφορά τη συντακτική ανάπτυξη στα παιδιά με ΕΑΔ Λόγου και Ομιλίας, τόσο η έκφραση, όσο και η κατανόηση υστερούν ( με βάση τη χρονολογική ηλικία του παιδιού). Χρησιμοποιούν τηλεγραφική δομή, αντιστρέφουν τη σειρά των λέξεων, παραλείπουν άρθρα και αντωνυμίες, ενώ δεν κατανοούν τους χρόνους και τα πρόσωπα των ρημάτων, τον ενικό και πληθυντικό αριθμό κτλ. Πολλές φορές τα παιδιά αυτά δυσκολεύονται να χρησιμοποιήσουν το λόγο σωστά, δεν ακριβολογούν, δεν χρησιμοποιούν δομές ευγενείας, καθώς επίσης δυσκολεύονται να κατανοήσουν το έμμεσο μήνυμα μιας πρότασης. Τέλος συνηθισμένες είναι: η διαταραγμένη άρθρωση, η μειωμένη ακουστική προσοχή και μνήμη και ο αργός ρυθμός επεξεργασίας του μηνύματος.
Συγκεκριμένα οι ΕΑΔ Λόγου και Ομιλίας μπορεί να είναι :
- Προσληπτικού Τύπου (Αντιληπτική Διαταραχή του Λόγου).
Στις αντιληπτικές διαταραχές του λόγου η ικανότητα του παιδιού να κατανοεί το λόγο είναι μικρότερη από αυτή που αντιστοιχεί στην ηλικία του. Συνυπάρχει σχεδόν πάντα με διαταραχές στην έκφραση του λόγου. Ενδεικτικά αναφέρονται χαρακτηριστικά ανάλογα με την ηλικία του παιδιού.
- Τον πρώτο χρόνο το παιδί μπορεί να μην ανταποκρίνεται σε ακουστικά ερεθίσματα, χωρίς τη συνοδεία οπτικών.
- Στην ηλικία των 2-3 χρόνων δυσκολεύεται να εκτελέσει απλές εντολές. Με την πάροδο του χρόνου παρατηρούνται δυσκολίες στην κατανόηση του βασικού λεξιλογίου, των αφηρημένων εννοιών, των χωροχρονικών εννοιών. Επιπλέον ο αυθόρμητος λόγος του είναι περιορισμένος.
- Εκφραστικού Τύπου (Διαταραχή στην Έκφραση του Λόγου)
Και σε αυτή την περίπτωση η ικανότητα του παιδιού να εκφράζεται προφορικά είναι μικρότερη απ'αυτή που αντιστοιχεί στην ηλικία του. Ενδεικτικά αναφέρονται:
- στα 2 έτη απουσιάζουν ακόμα και μεμονωμένες λέξεις.
- μεγαλώνοντας το λεξιλόγιό τους είναι φτωχό, παρατηρούνται λάθη στη σύνταξη, στη χρήση προθέσεων και αντωνυμιών, ενώ δυσκολεύονται στην εκμάθηση καινούριων λέξεων.
- Ειδικές Διαταραχές Άρθρωσης
Σε αυτή την περίπτωση η ομιλία του παιδιού ακούγεται ανώριμη. Δεν προφέρει σωστά όλους τους φθόγγους, τους παραλείπει, τους αντικαθιστά και τους μπερδεύει. Πολλές φορές τα λεγόμενά του δεν γίνονται κατανοητά. Σημειώνεται πως οι εκφραστικές και αντιληπτικές του ικανότητες είναι φυσιολογικές.
- Επίκτητη Αφασία Συνοδευόμενη από Επιληψία
Στην περίπτωση αυτή το παιδί, ενώ έχει φυσιολογική γλωσσική εξέλιξη, συνήθως μετά από επιληπτικές κρίσεις, χάνει βαθμιαία τις αντιληπτικές, όσο και τις εκφραστικές του ικανότητες, αλλά διατηρεί τη γενικότερη νοημοσύνη του.